Dzisiaj postaramy się przybliżyć założenia artykułu amerykańskiego medioznawcy Jasona Mittella "A Cultural Approach to Television Genre Theory", który mierzy się z problemem gatunków w medium telewizyjnym. Kluczowe w tekście Mittella są następujące tematy:
- polemika z koncepcjami badania gatunków stosowanymi przez badaczy,
- trudności związane z kategoryzacją tekstów w oparciu o podział gatunkowy,.
- zaproponowana przez badacza metoda analizy treści, niezbędna w procesie przynależności gatunkowej.
Gatunkowość jest nieodłączną cechą telewizji. Ma duże znaczenie w kategoryzowaniu telewizyjnych treści. Badacze mediów – jak zwraca uwagę Mittell – niechętnie jednak podejmują temat gatunkowości telewizyjnej, ponieważ uważają, iż gatunki zostały już określone w badaniach teoretyków filmu i literatury oraz dotyczą każdego medium. Poza tym teoria gatunków nie jest w stanie rozwiązać problemu dzisiejszej teorii, jakim jest związek telewizji z systemem władzy politycznej i kulturowej.
Dla tradycyjnej analizy gatunku charakterystyczne są trzy założenia:
- kwestia definicji, którą próbuje się rozstrzygnąć poprzez identyfikację podstawowych elementów konstytuujących gatunek na podstawie badanych tekstów;
- kwestia interpretacji, polegająca na odniesieniu gatunku do szerszych kontekstów społecznych;
- kwestia historii, podkreślająca zmiany w obrębie gatunku wywołane czynnikami społeczno-kulturowymi.
Według badaczy przyjmujących te założenia, gatunek stanowi atrybut tekstu, a „inne czynniki” nie mają na niego większego wpływu. Mittell staje w opozycji do tych założeń, tworząc własną teorię badania gatunków. Według badacza gatunek to forma, która kategoryzuje tekst, a elementy przypisane danej kategorii nie są w stanie jej zdefiniować. Mimo iż zbiór treści posiada tę samą cechę, często nie może stanowić jednego gatunku. Dla Mittella wpływ na kategoryzację gatunków mają w dużej mierze tzw. inne czynniki, często odrzucane przez innych badaczy.
Gatunek w dużej mierze opiera się na intertekstualności. Jednak ta sama cecha zawarta w obydwu treściach nie może stanowić o ich wspólnej kategoryzacji. Intertekstualność według Mittella opiera się na wzajemnej relacji między tekstami, przemysłem, kontekstami i co najważniejsze, kompetencji widzów. Kulturowa aktywność jest niezbędna w procesie kształtowania się gatunków.
Gatunki kategoryzują treści, tworząc pole wiedzy, do którego odwołujemy się w codziennym doświadczeniu kultury. By zrozumieć mechanizmy gatunkowe, nie należy odwoływać się jedynie do analizy tekstu, ale przede wszystkim do czynników zewnętrznych takich jak postrzeganie gatunku przez widza, koncepcje łączone z danym gatunkiem itp.
Analiza treści nie powinna opierać się na pojedynczych elementach. Nie należy także interpretować samego gatunku. W kontekście gatunkowości tekstu opisywane powinny być takie elementy jak reklamy, podania prasowe oraz wypowiedzi fanów. Ważny jest odbiór treści wśród danej grupy społecznej oraz samo znaczenie gatunku w kontekście ogólnospołecznym. Pewne treści pozostają w obrębie danego gatunku, ale z reguły gatunki posiadają płynną formę. Często zmieniają się pod wpływem czasu, czasem łączą się ze sobą, oddzielają kształtując kolejne gatunki itp. Proces kształtowania się gatunków jest ciągle aktualny w dużej mierze zależny od praktyk kulturowych, uwarunkowań społecznych.
METODA BADANIA GATUNKÓW ZAPROPONOWANA W TEKŚCIE
5 zasad analizy gatunków wg Mittella:
- W analizie telewizji nie powinno się stosować praktyk dotyczących innych mediów.
- Badając gatunek, należy wybrać jeden specyficzny element, na przykład podstawowy problem społeczny czy punkt zwrotny w historii, jednak zawsze trzeba mieć na uwadze m.in. praktyki produkcji.
- Ważniejsza od dogłębnej interpretacji jest szerokość pola zagadnienia – należy badać wszelkie objawy gatunkowości w zbiorze treści.
- Gatunki powinno badać się w oparciu o praktyki kulturowe. Na ich skutek powstało rozróżnienie na gatunki historyczne oraz teoretyczne (stworzone w zamyśle teoretyków).
- Gatunki powinny zostać usytuowane w systemie hierarchii i relacji władzy, gdyż gatunki zawsze związane są z władzą.
ANALIZA TREŚCI TELEWIZYJNEJ W OPARCIU O ZAŁOŻENIA MITTELLA
Program TVP „Wiadomości”
Prezentowane wiadomości często oddziałują emocjonalnie na widza. Szereg wydarzeń ukazanych na ekranie ma większy wpływ na oglądającego niż np. suchy tekst zaprezentowany na łamach prasy. Na ekranie widz może utożsamiać się z ofiarą tragedii lub politykiem po raz kolejny posądzonym o korupcję. Przekaz telewizyjny zdecydowanie różni się od tekstu literackiego, dlatego nie może postrzegany być w tych samych kryteriach.
W przypadku wiadomości najważniejszym elementem łączącym informacje różnych stacji z różnych stron świata jest przede wszystkim odbiór w umyśle widza. Każdy oglądający, który zasiada przed telewizorem, śledząc emisję wydarzeń wie, że ma do czynienia z autentycznymi wydarzeniami, pozbawionymi opinii. Już sama struktura przekazu informuje nas o przynależności gatunkowej.
Prezenterzy, zapowiedzi, relacje na żywo… To wszystko sprawia, że widz włączając daną stację natychmiast wie, że ma do czynienia z przekazem informacyjnym.
Założenie Mittella, iż gatunki zawsze związane są z władzą znajduje swe odzwierciedlenie również i w przekazie informacyjnym. Twarze polityków, ich wypowiedzi… Dlaczego do przekazu został włączony akurat ten wycinek rozmowy z dziennikarzem, akurat ta rozmowa i akurat tego polityka? Za tym wszystkim stoi właśnie hierarchia władzy, inna w każdym państwie, na każdym kontynencie a tak samo pojmowana w kategoryzacji gatunkowej.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz